Czym jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)?
28 Marzec 2022
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest ta związana z zaspokajaniem bytowych, socjalnych i kulturowych potrzeb pracowników. Pracodawcy, zarządzający mniejszymi, jak i większymi przedsiębiorstwami, powinni wypełniać ten obowiązek stosownie do możliwości, warunków oraz posiadanych środków. Działalność ta może przyjmować różną postać, jednak najczęściej spotykanym przejawem tego typu aktywności jest fundusz socjalny w firmie, z którego finansowane są świadczenia socjalne stanowiące duże wsparcie dla pracowników oraz ich rodzin.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych – podstawa prawna
Aktualnie obowiązującym w Polsce aktem prawnym, który reguluje wskazaną materię, jest Ustawa z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W zamieszczonych tam przepisach normatywnych zawarte są szczegółowe wytyczne związane m.in. z tworzeniem funduszu socjalnego w firmie, obowiązkami pracodawców, gospodarowaniem dostępnymi środkami, wysokością świadczeń i zasadami ich wypłacania. Zapoznając się z tymi regulacjami, można znaleźć również definicje najważniejszych pojęć dotyczących tej tematyki.
ZFŚS – co to jest?
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) to środki finansowe pochodzące z corocznego odpisu podstawowego, gromadzone przez pracodawców na specjalnym, wyodrębnionym właśnie z tego powodu rachunku bankowym. Wykorzystuje się je w celu wsparcia socjalnego pracowników, którzy są do tego uprawnieni i złożą odpowiedni wniosek. Zakres pomocy finansowej pochodzącej z tego źródła jest ustalany w zależności od ich sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.
Obowiązek wprowadzenia w konkretnej firmie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych bezpośrednio koresponduje z liczebnością kadry pracowniczej. Ostateczna liczba zatrudnionych pracowników ustalana jest w przeliczeniu na pełne etaty, a pod uwagę bierze się stan na dzień 1 stycznia danego roku kalendarzowego. Do tworzenia funduszu zobligowani są pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 osób. Podobnie wygląda to w organizacjach prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i zakładów samorządowych (tutaj jednak nie patrzy się na liczbę zatrudnionych pracowników).
Z kolei w miejscach pracy, w których zespół liczy co najmniej 20 i mniej niż 50 osób, fundusz socjalny powstaje, gdy z taką inicjatywą wystąpi zakładowa organizacja związkowa. Możliwość powstania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych zachodzi również u pracodawców zatrudniających mniej niż 50 pracowników (w tym przypadku można również wypłacać świadczenia urlopowe).
Kto może korzystać z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych?
Z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych mogą korzystać pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę i ich rodziny. Fundusz ten dotyczy także byłych pracowników (emerytów i rencistów) oraz innych osób wskazanych przez pracodawcę w regulaminie ZFŚS funkcjonującym w danym zakładzie pracy.
Charakterystyka ZFŚS – podsumowanie
Przykłady działalności socjalnych, na które można przeznaczyć tego typu środki, to między innymi: organizowanie paczek żywnościowych na święta, dofinansowanie wypoczynku pracownika oraz aktywności kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych, udzielanie pożyczek mieszkaniowych lub remontowych, czy gwarantowanie opieki nad pociechami pracowników np. w przyzakładowych żłobkach lub przedszkolach. Uniwersalność tego rozwiązania, możliwość wyboru celu wykorzystania oraz wszystkie inne zalety typowe dla funduszu socjalnego w firmie sprawiają, że jest to źródło korzyści zarówno dla pracownika, jak i dla danego pracodawcy.
