Kiedy i komu przysługują posiłki regeneracyjne?
6 Październik 2022
Obecne oferty benefitów obfitują w wiele atrakcyjnych rozwiązań, które skutecznie zaspokajają potrzeby pracowników na różnych stanowiskach. Ogromną popularnością wśród zatrudnionych cieszy się między innymi dofinansowanie posiłków (oferowane na przykład w postaci doładowanej na określoną kwotę karty przedpłaconej lub kuponu żywieniowego). Tego benefitu oczekuje dzisiaj zdecydowana większość zatrudnionych! Z jednej strony taki dodatek to źródło oszczędności i solidne wsparcie dla domowego budżetu. Z drugiej strony regularne spożywanie podczas przerwy w pracy pełnowartościowych dań jest motywacją do stosowania zbilansowanej diety i sięgania po zdrowe produkty, zamiast kalorycznych przekąsek.
Warto jednak mieć świadomość, że zapewnianie pracownikom dostępu do posiłków nie zawsze zależy wyłącznie od dobrej woli pracodawcy, czy wdrożonej w organizacji strategii benefitowej. Są pewne sytuacje, w których obowiązujące aktualnie przepisy prawa jednoznacznie wprowadzają taki obowiązek (art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy). Czym jest posiłek regeneracyjny i jakie wytyczne musi spełniać? Komu i w jakich okolicznościach przysługuje takie wsparcie ze strony pracodawcy? A co z napojami profilaktycznymi? W jakiej formie są one przekazywane uprawnionym do tego pracownikom? Poniżej znajduje się pakiet najważniejszych informacji wśród których znajdują się odpowiedzi na te oraz inne pytania związane z posiłkiem profilaktycznym dla pracownika.
Posiłek regeneracyjny – kiedy i dla kogo?
Pracodawca musi zapewnić nieodpłatne napoje i posiłki profilaktyczne pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych. Wymóg ten dotyczy więc przede wszystkim zatrudnionych wykonujących pracę fizyczną, jak i osób, które pracują długo, albo realizacja powierzonych im obowiązków zawodowych wiąże się z dużym wysiłkiem. Charakteryzowany obowiązek dotyczy też pracowników pracujących pod ziemią, jak i ludzi zatrudnionych przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
W tym kontekście ogromne znaczenie ma to, jaki efektywny wydatek energetyczny organizmu wywołuje wysiłek fizyczny w rozróżnieniu na płeć. I tak, pracodawca zapewnia posiłki pracownikom wykonującym prace:
- związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8374 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet,
- związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stała temperatura poniżej 10 stopni Celsjusza lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25 stopni Celsjusza,
- związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, a więc w dniach od 1 listopada do 31 marca.
Posiłki profilaktyczne – dla kogo i kiedy? Już teraz posiadasz większą wiedzę na ten temat. Zapamiętaj te informacje i wykorzystaj je w praktyce, zwłaszcza wtedy, gdy jako pracodawca masz obowiązek zapewnić pracownikom napoje oraz posiłki regeneracyjne!
Wymogi, jakie powinny spełniać posiłki regeneracyjne – poznaj je!
W zakresie doboru posiłków profilaktycznych nie panuje pełna swoboda. Muszą one spełniać przewidziane prawem wymagania – być odpowiednio kaloryczne oraz zawierać określoną zawartość składników odżywczych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami posiłki regeneracyjne powinny zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek oraz posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal. Natomiast jeśli chodzi o napoje, w zależności od okoliczności (np. pory roku, czy temperatury panującej w miejscu wykonywania pracy) mogą one być gorące, zimne, a nawet wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
Forma posiłków regeneracyjnych w pracy
Napoje i posiłki regeneracyjne mogą być przekazywane pracownikom w różnej formie, jednak zawsze ma to mieć miejsce w dniach wykonywania prac, które uzasadniają ich wydawanie. Mają to być gorące dania, zjadane w czasie regulaminowych przerw (mniej więcej po 3-4 godzinach pracy), z kolei dostęp do napojów (ich rodzaj i temperatura ma być dostosowany do panujących warunków) w ilości zaspokajającej potrzeby wszystkich zainteresowanych, powinien być zapewniony w ciągu całej zmiany roboczej.
Ponadto rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów wskazuje, że pracodawca, który nie ma możliwości wydawania posiłków (na przykład ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy, czy ze względów organizacyjnych) może zapewnić w czasie pracy: korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych albo przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów. W związku z tym, pracodawca może oferować zatrudnionym gotowe posiłki, jak również wręczyć im kupony żywieniowe o określonym nominale, za które w punktach akceptujących taką formę płatności, kupią oni ulubione posiłki lub składniki, z których je samodzielnie przyrządzą.
Posiłki dla pracowników – opodatkowanie
W kontekście omawianego tematu istotną rolę odgrywają konsekwencje związane z zapewnianiem pracownikom posiłków profilaktycznych na gruncie ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 11b tego aktu prawnego wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych.
Należy jednak mieć na uwadze, że skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania jest możliwe po spełnieniu kilku przesłanek. W pierwszej kolejności karty przedpłacone lub kupony powinny być wydawane wyłącznie pracownikom uprawnionym do otrzymywania posiłków profilaktycznych, równocześnie tylko te osoby mają prawo z nich korzystać (niedopuszczalne jest przekazywanie kart przedpłaconych lub kuponów komuś innemu). Trzeba pamiętać, że środki pieniężne wystarczające do nabycia posiłków odpowiadających ustalonym wymaganiom, które są zapisane na karcie przedpłaconej lub stanowią wartość kuponów, pozostają własnością ich wydawcy, a więc nie są własnością pracowników. Ponadto, korzystając z takich form płatności, nie można w żaden sposób wypłacić pieniędzy, ani uzyskać ekwiwalentu. Istotnym wymogiem jest również ich przeznaczenie – karty przedpłacone lub kupony mogą być użyte tylko w celu nabycia posiłków i napojów bezalkoholowych, zachodzi możliwość wykorzystania ich tylko w wyznaczonych obiektach gastronomicznych albo punktach sprzedaży.
Coraz częściej wymogiem staje się także to, aby pracodawca wdrażał odpowiednie mechanizmy pozwalające mu sprawować kontrolę nad tym, jakie produkty spożywcze i napoje są nabywane przez pracowników i czy rzeczywiście służą one przygotowaniu przez nich posiłków profilaktycznych spełniających narzucone z góry wytyczne dotyczące norm energetycznych oraz składu. Jedna z akceptowanych metod to ewidencjonowanie paragonów potwierdzających dokonanie transakcji.
Posiłki dla pracowników zgodnie z prawem – podsumowanie
Napoje i posiłki profilaktyczne dla pracowników, które musi zorganizować pracodawca, to nie tylko wymóg nakładany przez przepisy obowiązującego prawa, ale również skuteczna forma zatroszczenia się o komfort zatrudnionych oraz dobra metoda na zadbanie o wzrost wydajności ich pracy. Pożywne i smaczne posiłki regeneracyjne sprawiają, że pracownicy są najedzeni, dzięki czemu mają więcej energii do działania, z większym zaangażowaniem realizują powierzone im zadania oraz czują się mniej zmęczeni. Warto więc poznać wszystkie możliwe formy realizacji obowiązku wydawania uprawnionym członkom zespołu napojów i posiłków regeneracyjnych oraz wybrać taką, która będzie najlepsza dla organizacji, a co za tym idzie - przyniesie korzyści zarówno dla pracodawcy, jak i pracowników.
